Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

libertatem T/la

  • 1 Te libertātem laudāmus

    Тебя, свобода, восхваляем.
    Парафраза, см. Te Deum laudāmus
    Попробуйте-ка вы, относящиеся с надменным презрением к религиозным фантазиям, составить, если можете, свое исповедание веры, или скорее - неверия, свою нравственную теорию, свой катехизис эгоистов; посмотрите, найдется ли сто человек, которые согласятся их заучить и каждый день с радостью читать их вслух и комментировать. Сделайте еще усилие, затяните te libertatem laudamus, - и с трепетом ждите, найдет ли отклик ваш гимн. (Сен-Симон, Изложение учения Сен-Симона.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Te libertātem laudāmus

  • 2 Beneficium accipere libertatem est vendere

    To accept a favour is to sell freedom. (Publilius Syrus)

    Latin Quotes (Latin to English) > Beneficium accipere libertatem est vendere

  • 3 libertas

    lībertās, ātis, f. (1. liber), I) die bürgerliche Freiheit (Ggstz. servitus), A) eig.: 1) im allg.: se in libertatem vindicare, sich in Fr. setzen, Cic.: servos ad libertatem vocare, den Sklaven die Fr. verheißen, Caes.: servis libertatem dare, Iustin. – Plur., pecunias et libertates servis et ante dono datas, Tac. ann. 15, 55: tribus non conduci possum libertatibus, quin etc., Plaut. Cas. 504: libertatum (Freiheitserteilungen) conservatarum causā, Ulp. dig. 38, 1, 13. § 1. – 2) insbes.: a) die bürgerl. Freiheit als Inbegr. der Rechte u. Vorteile (bes. des Stimmrechts in den Komitien usw.) eines röm. Bürgers, mulieris, Cic.: ad usurpandam libertatem vocare, abstimmen lassen, Cic.: libertatem eripere, das Recht abzustimmen, Liv.: libertatem imminuere, Cic. – b) die Freiheit, Unabhängigkeit eines Staates, die Selbständigkeit, Autonomie, lib. duorum populorum, Liv. (vgl. libertas populis pacto servata, Sil.): L. Brutus, conditor Romanae libertatis, Liv.: libertatem aequare, Liv.: servientibus libertatem afferre, Liv.: libertatem capessere, Cic.: Syracusas oppressas ab Carthaginiensibus in libertatem eximere, Liv.: desiderio libertatis exardescere, Cic.: libertati favere, Liv.: libertatem habere modice, Liv.: velut ex diuturna siti nimis avide meram haurire libertatem, Liv.: libertatem intercipere, Liv.: nunc domi victa libertas nostra impotentiā muliebri hic quoque in foro obteritur et calcatur, Liv.: omnibus aequa libertas parta est, Liv.: libertatem perdere, Cic.: civium omnium novis et inauditis edictis ius libertatemque pervertere, Cic.: libertatem suam proicere, Cic.: libertatem et rem publicam recuperare, Cic.: libertatem repetere, Liv.: libertatem restituere, Liv.: libertatem retinere, Cic.: libertatem revocare, Cic.: libertatem spernere, Liv.: libertatem stabilire, Cic.: libertatem nostram subrui atque temptari pati, Liv. – prägn., der Freiheitssinn, innata libertas, Cic. Sest. 88: timefacta libertas, Cic. de off. 2, 24. – B) übtr.: 1) die Freiheit, das Befreitsein von Abgaben, ICt. – 2) die Freiheit zu tun u. zu reden, was man will, a) übh., die Erlaubnis, vivendi, Cic.: loquendi, Cic.: testamentorum, Quint.: caeli, freie Luft, Quint.: omnium rerum, in allen D., Liv.: dat populo libertatem, ut quod velint faciant, Cic.: m. folg. Infin., Prop. 1, 1, 28. Val. Flacc. 1, 601. – b) prägn.: die Ungebundenheit im Benehmen, die Zügellosigkeit, Ausschweifung, nimia libertas... profusa luxuries, Cic. Cael. 43. – 3) die Freimütigkeit, die Freisinnigkeit, Unerschrockenheit (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 4, 5), ingenii, Sall.: affectatores libertatis, Quint.: libertatem requirere, Cic.: multa cum libertate dicere, Cic., notare, Hor.: in eo multa lib., Quint.: quasi per libertatem, Tac. – II) personif., Lībertās, die Göttin der Freiheit, die zu Rom am Forum und auf dem aventinischen Berge Tempel hatte, Cic. de nat. deor. 2, 61. Liv. 24, 16, 19: atrium Libertatis, s. ātrium. – / arch. leibertās, Corp. inscr. Lat. 1, 588 u. 589.

    lateinisch-deutsches > libertas

  • 4 libertas

    lībertās, ātis, f. (1. liber), I) die bürgerliche Freiheit (Ggstz. servitus), A) eig.: 1) im allg.: se in libertatem vindicare, sich in Fr. setzen, Cic.: servos ad libertatem vocare, den Sklaven die Fr. verheißen, Caes.: servis libertatem dare, Iustin. – Plur., pecunias et libertates servis et ante dono datas, Tac. ann. 15, 55: tribus non conduci possum libertatibus, quin etc., Plaut. Cas. 504: libertatum (Freiheitserteilungen) conservatarum causā, Ulp. dig. 38, 1, 13. § 1. – 2) insbes.: a) die bürgerl. Freiheit als Inbegr. der Rechte u. Vorteile (bes. des Stimmrechts in den Komitien usw.) eines röm. Bürgers, mulieris, Cic.: ad usurpandam libertatem vocare, abstimmen lassen, Cic.: libertatem eripere, das Recht abzustimmen, Liv.: libertatem imminuere, Cic. – b) die Freiheit, Unabhängigkeit eines Staates, die Selbständigkeit, Autonomie, lib. duorum populorum, Liv. (vgl. libertas populis pacto servata, Sil.): L. Brutus, conditor Romanae libertatis, Liv.: libertatem aequare, Liv.: servientibus libertatem afferre, Liv.: libertatem capessere, Cic.: Syracusas oppressas ab Carthaginiensibus in libertatem eximere, Liv.: desiderio libertatis exardescere, Cic.: libertati favere, Liv.: libertatem habere modice, Liv.: velut ex diuturna siti nimis avide meram haurire libertatem, Liv.: libertatem intercipere, Liv.: nunc domi victa libertas nostra impotentiā muliebri
    ————
    hic quoque in foro obteritur et calcatur, Liv.: omnibus aequa libertas parta est, Liv.: libertatem perdere, Cic.: civium omnium novis et inauditis edictis ius libertatemque pervertere, Cic.: libertatem suam proicere, Cic.: libertatem et rem publicam recuperare, Cic.: libertatem repetere, Liv.: libertatem restituere, Liv.: libertatem retinere, Cic.: libertatem revocare, Cic.: libertatem spernere, Liv.: libertatem stabilire, Cic.: libertatem nostram subrui atque temptari pati, Liv. – prägn., der Freiheitssinn, innata libertas, Cic. Sest. 88: timefacta libertas, Cic. de off. 2, 24. – B) übtr.: 1) die Freiheit, das Befreitsein von Abgaben, ICt. – 2) die Freiheit zu tun u. zu reden, was man will, a) übh., die Erlaubnis, vivendi, Cic.: loquendi, Cic.: testamentorum, Quint.: caeli, freie Luft, Quint.: omnium rerum, in allen D., Liv.: dat populo libertatem, ut quod velint faciant, Cic.: m. folg. Infin., Prop. 1, 1, 28. Val. Flacc. 1, 601. – b) prägn.: die Ungebundenheit im Benehmen, die Zügellosigkeit, Ausschweifung, nimia libertas... profusa luxuries, Cic. Cael. 43. – 3) die Freimütigkeit, die Freisinnigkeit, Unerschrockenheit (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 4, 5), ingenii, Sall.: affectatores libertatis, Quint.: libertatem requirere, Cic.: multa cum libertate dicere, Cic., notare, Hor.: in eo multa lib., Quint.: quasi per libertatem, Tac. – II) personif., Lībertās, die Göttin der Freiheit, die zu Rom am Forum und auf dem aventini-
    ————
    schen Berge Tempel hatte, Cic. de nat. deor. 2, 61. Liv. 24, 16, 19: atrium Libertatis, s. atrium. – arch. leibertās, Corp. inscr. Lat. 1, 588 u. 589.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > libertas

  • 5 Libertas

    lībertas (old form, loebertas; v. 1. liber init.), ātis, f. [1. liber], the state or condition of a freeman, a being free, freedom, liberty, freedom from restraint or obligation, [p. 1059] free will, etc.
    I.
    In gen.:

    quid est enim libertas? potestas vivendi, ut velis,

    Cic. Par. 5, 1, 34:

    ne majorem largiar ei, qui contra dicturus est, libertatem et licentiam,

    id. Ac. 2, 10, 30:

    praecidere sibi libertatem vivendi,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 3:

    tabella dat populo eam libertatem, ut, quod velint, faciant,

    id. Planc. 6, 16:

    libertas in ridendo, in plorando,

    id. ib. 14, 33:

    omnium rerum impunitam libertatem tenere,

    id. de Or. 1, 52, 226:

    libertas est naturalis facultas ejus quod cuique facere libet, nisi si quid vi aut jure prohibetur,

    Just. Inst. 1, 3, 1.—With gen.:

    feminae omnium rerum libertatem desiderant,

    Liv. 34, 2 fin:

    testamentorum,

    Quint. 3, 6, 84:

    verborum (with licentia figurarum),

    id. 10, 1, 28:

    dialogorum,

    id. 10, 5, 15:

    caeli,

    the open air, id. 10, 3, 22.— Poet. with inf sit modo libertas, quae velit ira, loqui, Prop. 1, 1, 28:

    nec mihi libertas imis freta tollere arenis,

    Val. Fl. 1, 601.—
    II.
    In partic.
    A.
    Civil freedom, liberty, opp. to slavery:

    Scaevae, servo Q. Crotonis, libertas data est,

    Cic. Rab. Perd. 11, 31: alicujus libertati parcere, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 206 Vahl.):

    omnes homines naturā libertati studere et condicionem servitutis odisse,

    Caes. B. G. 3, 10 fin.:

    patriam et libertatem perdidi,

    Plaut. Capt. 2, 2, 50:

    libertas paenulast tergo tuo,

    id. Most. 4, 2, 74:

    haruspex his promisit libertatem,

    id. Poen. 5, 4, 54:

    aliquem in libertatem asserere,

    Suet. Vit. 10:

    petitur puer in libertatem,

    id. Rhet. 1:

    libertatis condicio,

    Ulp. Fragm. 2, 3:

    favor libertatis,

    Gai. Inst. 1, 21; Paul. Sent. 2, 23, 2:

    libertatem dare,

    Gai. Inst. 2, 200:

    amittere,

    id. ib. 1, 160 sq.—
    (β).
    In plur. (anteand post-class.):

    tribus non conduci possim libertatibus, Quin, etc.,

    Plaut. Cas. 2, 8, 70:

    pecunias et libertates servis et ante dono datas,

    Tac. A. 15, 55:

    in libertatibus dandis,

    Gai. Inst. 2, § 228:

    libertatium conservandarum causa,

    Dig. 38, 1, 13, § 1:

    lex (Fufia Caninia) cavet ut libertates servis testamento nominatim dentur,

    Ulp. Fragm. 1, 25.—
    2.
    Trop.:

    se in libertatem vindicare,

    Cic. de Or. 2, 33, 145; cf.:

    in libertatem vindicati,

    id. N. D. 1, 20, 56.—
    B.
    Political freedom, liberty, or independence of a people not under monarchical rule, or not subject to another people (opp. servitus and dominatus):

    aut exigendi reges non fuerunt: aut plebi re, non verbo danda libertas,

    Cic. Leg. 3, 10 fin.:

    aliae nationes servitutem pati possunt: populi Romani est propria libertas,

    id. Phil. 6, 7 fin.; cf. id. ib. 3, 11 fin.:

    in optimatium dominatu vix particeps libertatis potest esse multitudo,

    id. Rep. 1, 27, 43:

    et a regum et a patrum dominatione solere in libertatem rem populi vindicari, etc.,

    id. ib. 1, 32, 48:

    alicui eripere libertatem,

    id. ib. 1, 17, 28:

    in libertate permanere,

    Caes. B. G. 3, 8:

    libertatem accipere, recuperare,

    id. ib. 7, 1 fin.:

    plus communi libertati tribuere,

    id. ib. 7, 37:

    per dolum ac proditionem prope libertas amissa est,

    Liv. 2, 3, 1:

    conditor Romanae libertatis,

    id. 8, 34.—
    C.
    The spirit of liberty, consciousness of freedom:

    dolor animi, innata libertas, prompta excellensque virtus,

    Cic. Sest. 41, 88:

    timefacta libertas,

    id. Off. 2, 7, 24.—
    D.
    Freedom of speech or thought, frankness, boldness, candor (mostly post-Aug.):

    hoc mihi libertas, hoc pia lingua dedit,

    Ov. H. 15, 68:

    vera de exitu ejus magna cum libertate ominatus est,

    Vell. 2, 71, 2:

    quae in aliis libertas est, in aliis licentia vocatur,

    Quint. 3, 8, 48:

    affectatores libertatis,

    id. 6, 2, 16; 10, 1, 94:

    antiqua comoedia facundissimae libertatis,

    id. 10, 1, 65:

    vox honestissimae libertatis,

    id. 11, 1, 37:

    libertas ingenii,

    Sall. J. 30, 3.—
    E.
    Freedom from taxation, exemption:

    aedium,

    Dig. 8, 6, 18.—
    F.
    Personified: Līber-tas, tatis, f., the goddess of Liberty, whose temple on the Aventine Hill was founded by the father of Tiberius Gracchus in the second Punic war; in the atrium of this temple the census-tables were preserved, Ov. F. 4, 624; Liv. 24, 17; 25, 7; 34, 44; 45, 15; Cic. Mil. 22, 59; id. Att. 4, 16, 14; id. N. D. 2, 23, 61. A statue of Libertas was erected by Clodius on the site of Cicero's house after it was pulled down, Cic. Att. 4, 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Libertas

  • 6 libertas

    lībertas (old form, loebertas; v. 1. liber init.), ātis, f. [1. liber], the state or condition of a freeman, a being free, freedom, liberty, freedom from restraint or obligation, [p. 1059] free will, etc.
    I.
    In gen.:

    quid est enim libertas? potestas vivendi, ut velis,

    Cic. Par. 5, 1, 34:

    ne majorem largiar ei, qui contra dicturus est, libertatem et licentiam,

    id. Ac. 2, 10, 30:

    praecidere sibi libertatem vivendi,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 3:

    tabella dat populo eam libertatem, ut, quod velint, faciant,

    id. Planc. 6, 16:

    libertas in ridendo, in plorando,

    id. ib. 14, 33:

    omnium rerum impunitam libertatem tenere,

    id. de Or. 1, 52, 226:

    libertas est naturalis facultas ejus quod cuique facere libet, nisi si quid vi aut jure prohibetur,

    Just. Inst. 1, 3, 1.—With gen.:

    feminae omnium rerum libertatem desiderant,

    Liv. 34, 2 fin:

    testamentorum,

    Quint. 3, 6, 84:

    verborum (with licentia figurarum),

    id. 10, 1, 28:

    dialogorum,

    id. 10, 5, 15:

    caeli,

    the open air, id. 10, 3, 22.— Poet. with inf sit modo libertas, quae velit ira, loqui, Prop. 1, 1, 28:

    nec mihi libertas imis freta tollere arenis,

    Val. Fl. 1, 601.—
    II.
    In partic.
    A.
    Civil freedom, liberty, opp. to slavery:

    Scaevae, servo Q. Crotonis, libertas data est,

    Cic. Rab. Perd. 11, 31: alicujus libertati parcere, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 206 Vahl.):

    omnes homines naturā libertati studere et condicionem servitutis odisse,

    Caes. B. G. 3, 10 fin.:

    patriam et libertatem perdidi,

    Plaut. Capt. 2, 2, 50:

    libertas paenulast tergo tuo,

    id. Most. 4, 2, 74:

    haruspex his promisit libertatem,

    id. Poen. 5, 4, 54:

    aliquem in libertatem asserere,

    Suet. Vit. 10:

    petitur puer in libertatem,

    id. Rhet. 1:

    libertatis condicio,

    Ulp. Fragm. 2, 3:

    favor libertatis,

    Gai. Inst. 1, 21; Paul. Sent. 2, 23, 2:

    libertatem dare,

    Gai. Inst. 2, 200:

    amittere,

    id. ib. 1, 160 sq.—
    (β).
    In plur. (anteand post-class.):

    tribus non conduci possim libertatibus, Quin, etc.,

    Plaut. Cas. 2, 8, 70:

    pecunias et libertates servis et ante dono datas,

    Tac. A. 15, 55:

    in libertatibus dandis,

    Gai. Inst. 2, § 228:

    libertatium conservandarum causa,

    Dig. 38, 1, 13, § 1:

    lex (Fufia Caninia) cavet ut libertates servis testamento nominatim dentur,

    Ulp. Fragm. 1, 25.—
    2.
    Trop.:

    se in libertatem vindicare,

    Cic. de Or. 2, 33, 145; cf.:

    in libertatem vindicati,

    id. N. D. 1, 20, 56.—
    B.
    Political freedom, liberty, or independence of a people not under monarchical rule, or not subject to another people (opp. servitus and dominatus):

    aut exigendi reges non fuerunt: aut plebi re, non verbo danda libertas,

    Cic. Leg. 3, 10 fin.:

    aliae nationes servitutem pati possunt: populi Romani est propria libertas,

    id. Phil. 6, 7 fin.; cf. id. ib. 3, 11 fin.:

    in optimatium dominatu vix particeps libertatis potest esse multitudo,

    id. Rep. 1, 27, 43:

    et a regum et a patrum dominatione solere in libertatem rem populi vindicari, etc.,

    id. ib. 1, 32, 48:

    alicui eripere libertatem,

    id. ib. 1, 17, 28:

    in libertate permanere,

    Caes. B. G. 3, 8:

    libertatem accipere, recuperare,

    id. ib. 7, 1 fin.:

    plus communi libertati tribuere,

    id. ib. 7, 37:

    per dolum ac proditionem prope libertas amissa est,

    Liv. 2, 3, 1:

    conditor Romanae libertatis,

    id. 8, 34.—
    C.
    The spirit of liberty, consciousness of freedom:

    dolor animi, innata libertas, prompta excellensque virtus,

    Cic. Sest. 41, 88:

    timefacta libertas,

    id. Off. 2, 7, 24.—
    D.
    Freedom of speech or thought, frankness, boldness, candor (mostly post-Aug.):

    hoc mihi libertas, hoc pia lingua dedit,

    Ov. H. 15, 68:

    vera de exitu ejus magna cum libertate ominatus est,

    Vell. 2, 71, 2:

    quae in aliis libertas est, in aliis licentia vocatur,

    Quint. 3, 8, 48:

    affectatores libertatis,

    id. 6, 2, 16; 10, 1, 94:

    antiqua comoedia facundissimae libertatis,

    id. 10, 1, 65:

    vox honestissimae libertatis,

    id. 11, 1, 37:

    libertas ingenii,

    Sall. J. 30, 3.—
    E.
    Freedom from taxation, exemption:

    aedium,

    Dig. 8, 6, 18.—
    F.
    Personified: Līber-tas, tatis, f., the goddess of Liberty, whose temple on the Aventine Hill was founded by the father of Tiberius Gracchus in the second Punic war; in the atrium of this temple the census-tables were preserved, Ov. F. 4, 624; Liv. 24, 17; 25, 7; 34, 44; 45, 15; Cic. Mil. 22, 59; id. Att. 4, 16, 14; id. N. D. 2, 23, 61. A statue of Libertas was erected by Clodius on the site of Cicero's house after it was pulled down, Cic. Att. 4, 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > libertas

  • 7 libertas

    [st1]1 [-] lībertās, ātis, f.: a - [civilt] liberté.    - servo libertatem dare, Cic. Rab. perd. 31: donner la liberté à un esclave.    - pecunias et libertates servis dono datas, Tac. An. 15, 55: [il dit] qu'il avait gratifié ses esclaves de sommes d'argent et d'affranchissements.    - ad usurpandam libertatem paucas tribus vocare, Cic. Agr. 2, 17: appeler quelques tribus seulement à user de leurs libertés [= droit de vote]. b - [politiqt] liberté [d'un peuple qui n'est soumis ni à la monarchie ni à un autre peuple], indépendance.    - aut exigendi reges non fuerunt aut plebi re, non verbo danda libertas, Cic. Leg. 3, 25: ou bien il ne fallait pas bannir les rois, ou bien il fallait donner au peuple une liberté de fait, non de mot.    - in optimatium dominatu vix particeps libertatis potest esse multitudo, Cic. Rep. 1, 43: sous la domination de l'aristocratie la, multitude est à peine libre.    - civibus suis libertatem eripere, Cic. Rep. 1, 28: enlever à ses concitoyens la liberté [établir la tyrannie].    - Brutus, conditor Romanae libertatis, Liv. 8, 34, 3: Brutus, fondateur de la liberté romaine.    - si populus plurimum potest omniaque ejus arbitrio reguntur, dicitur illa libertas, Cic. Rep. 3, 23: si le peuple est le maître et si sa volonté règle tout, cela s'appelle la liberté.    - libertatem Graeciae defendere, Cic. Off. 3, 48: défendre l'indépendance de la Grèce.    - in libertate permanere, Caes. BG. 3, 8, 4: garder l'indépendance. --- cf. Caes. BG. 7, 1, 8. c - [en gén.] liberté, libre pouvoir.    - quid est libertas ? potestas vivendi, ut velis, Cic. Par. 34: qu'est-ce que la liberté ? le pouvoir de vivre à sa guise.    - vivendi libertas, Cic. Verr. 3, 3 ; vitae libertas, Caes. BG. 4, 1, 9, liberté de la vie, existence indépendante.    - omnium rerum libertatem tenere, Cic. de Or. 1, 226: garder en tout sa liberté. --- cf. Liv. 34, 2, 11.    - libertas testamentorum, Quint. 3, 6, 84: li berté en matière de testaments [limitée par le droit civil].    - libertas verborum, Quint. 10, 1, 28: liberté dans l'emploi des mots. d - indépendance de qqn [conduite et paroles].    - Cic. Planc. 91; 93 ; 94.    - summa libertas in oratione, Cic. Br. 173: une extrême indépendance de langage. --- cf. Cic. Br. 267. g - hardiesse, franc parler.    - cf. gr. παρρησία.    - Quint. 10, 1, 65; 10, 1, 94 ; 10, 1, 104. [st1]2 [-] Lībertās, ātis, f.: déesse de la Liberté.    - Cic. Nat. 2, 61; Liv. 24, 16, 19.
    * * *
    [st1]1 [-] lībertās, ātis, f.: a - [civilt] liberté.    - servo libertatem dare, Cic. Rab. perd. 31: donner la liberté à un esclave.    - pecunias et libertates servis dono datas, Tac. An. 15, 55: [il dit] qu'il avait gratifié ses esclaves de sommes d'argent et d'affranchissements.    - ad usurpandam libertatem paucas tribus vocare, Cic. Agr. 2, 17: appeler quelques tribus seulement à user de leurs libertés [= droit de vote]. b - [politiqt] liberté [d'un peuple qui n'est soumis ni à la monarchie ni à un autre peuple], indépendance.    - aut exigendi reges non fuerunt aut plebi re, non verbo danda libertas, Cic. Leg. 3, 25: ou bien il ne fallait pas bannir les rois, ou bien il fallait donner au peuple une liberté de fait, non de mot.    - in optimatium dominatu vix particeps libertatis potest esse multitudo, Cic. Rep. 1, 43: sous la domination de l'aristocratie la, multitude est à peine libre.    - civibus suis libertatem eripere, Cic. Rep. 1, 28: enlever à ses concitoyens la liberté [établir la tyrannie].    - Brutus, conditor Romanae libertatis, Liv. 8, 34, 3: Brutus, fondateur de la liberté romaine.    - si populus plurimum potest omniaque ejus arbitrio reguntur, dicitur illa libertas, Cic. Rep. 3, 23: si le peuple est le maître et si sa volonté règle tout, cela s'appelle la liberté.    - libertatem Graeciae defendere, Cic. Off. 3, 48: défendre l'indépendance de la Grèce.    - in libertate permanere, Caes. BG. 3, 8, 4: garder l'indépendance. --- cf. Caes. BG. 7, 1, 8. c - [en gén.] liberté, libre pouvoir.    - quid est libertas ? potestas vivendi, ut velis, Cic. Par. 34: qu'est-ce que la liberté ? le pouvoir de vivre à sa guise.    - vivendi libertas, Cic. Verr. 3, 3 ; vitae libertas, Caes. BG. 4, 1, 9, liberté de la vie, existence indépendante.    - omnium rerum libertatem tenere, Cic. de Or. 1, 226: garder en tout sa liberté. --- cf. Liv. 34, 2, 11.    - libertas testamentorum, Quint. 3, 6, 84: li berté en matière de testaments [limitée par le droit civil].    - libertas verborum, Quint. 10, 1, 28: liberté dans l'emploi des mots. d - indépendance de qqn [conduite et paroles].    - Cic. Planc. 91; 93 ; 94.    - summa libertas in oratione, Cic. Br. 173: une extrême indépendance de langage. --- cf. Cic. Br. 267. g - hardiesse, franc parler.    - cf. gr. παρρησία.    - Quint. 10, 1, 65; 10, 1, 94 ; 10, 1, 104. [st1]2 [-] Lībertās, ātis, f.: déesse de la Liberté.    - Cic. Nat. 2, 61; Liv. 24, 16, 19.
    * * *
        Libertas, libertatis, opponitur Seruituti. Cic. Liberté et franchise de parler, et vivre comme on veult.
    \
        Recipere libertatem. Cic. Recouvrer sa liberté et franchise.
    \
        Retinere libertatem. Cic. Garder sa franchise.
    \
        Vindicare in libertatem. Cic. Se constituer demandeur pour la liberté d'autruy, contre celuy qui le tient en servage, Mettre en liberté.

    Dictionarium latinogallicum > libertas

  • 8 vindico

    vindico, āvī, ātum, āre (= vim dico, eig. Gewalt androhen; dah.) I) einen Ggstd. gerichtlich in Anspruch nehmen, vindizieren *(vgl. vindiciae a.A.), A) eig.: sponsam in libertatem, Liv.: puellam in posterum diem, ihr die Freiheit v., Liv.: vindicatur Verginia spondentibus propinquis, Liv.: profecti (die Parteien) simul in agrum, de quo litigabatur, terrae aliquid ex eo, uti unam glebam, in ius in urbem ad praetorem deferrent, et in ea gleba, tamquam in toto agro, vindicarent, Gell.

    B) übtr., etw. in Anspruch nehmen, 1) von der Vindizierung bei Eigentumsklagen, etw. als sein Eigentum in Anspruch nehmen, auf etw. Anspruch machen, als mir gehörig-, zustehend fordern, etw. sich zueignen, sich zuschreiben, a) bl. vind.: ortus nostri partem vindicat patria, Cic.: nonnulla ab imperatore miles, plurima vero fortuna vindicat, Nep.: omnia pro suis, Cic.: videor id meo iure quodam modo vindicare, Cic.: Chii suum (Homerum) vindicant, Cic.: alqm caelo (Dat.), in den Himmel versetzen, Plin. pan. 10, 4: v. antiquam faciem, wieder annehmen, Ov. – poet. m. Infin., vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles, Lucan. 8, 675. – b) vind. aa se: decus belli ad se, Liv.: victoriae maiorem partem ad se, Liv. – c) vind. sibi: ceterarum rerum, quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat, Cic. or. 69: constantiae eximiam sibi laudem, Val. Max.: nihil sibi nisi dispensandi potestatem, Sen.: sibi nomen, Quint.: sibi prospera, Tac.: sibi regnum, Iustin.: ubi minimum virium veneris pecuniaeque cupido sibi vindicaverit, Val. Max.; vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 Bd. 2. S. 741.

    2) von der Vindizierung in Freiheitsklagen, a) den, der unfrei ist, als frei in Anspruch nehmen, jmd. aus dem Zustande der Sklaverei u. dgl. in Freiheit setzen, befreien, retten, α) m. in libertatem: vind. in libertatem et a regum et a patrum dominatione, Cic.: v. rem populi in libertatem, Cic.: ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam, Cic.: rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem, Cic. – β) ohne in lib.: te ab eo vindico et libero, Cic.: dura ad saxa revinctam, Ov. – se ad alqm, seine Verbindlichkeiten gegen jmd. erfüllen, ut se aliquando ad suos vindicaret, Cic. Rab. Post. 25. – b) was noch frei, unangetastet, unversehrt ist, in Schutz nehmen, schützen, sicherstellen, bewahren, libertatem, Caes.: rusticis magnam partem cibariorum per hiemem, erhalten, Colum. – gew. m. ab (gegen od. vor) u. Abl., v. alqm a verberibus, ab unco, a crucis terrore, Cic.: alqm a miseriis morte, Cic.: a molestia, a labore, Cic.: domum suam ab solitudine, Cic.: u. so loca a solitudine, Liv.: laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio, Cic. – m. bl. Abl., alqm scelerum suorum suppliciis, vor der Str. bewahren, von der Str. befreien, Iustin. 7, 5, 7: exercitum fame, Curt. 9, 10 (41), 18. – v. Schutzmitteln, capillum a canitie, Plin.: ebur a carie (v. altem Öl), Plin.: corpora a putrescendo (v. Salz), Plin. – u. vind. se ex alqa re, sich gegen etwas sicherstellen, se non modo ex suspicione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone non armis, sed patrimonio suo vindicavit, Cic. Sull. 59.

    II) einem Vergehen durch Inanspruchnahme von Sühne, durch Androhung od. Vollziehung von Strafe steuern, gegen etwas od. jmd. verbietend od. strafend einschreiten, A) eig.: a) v. alqd = einem Vergehen usw. steuern, es verbieten, ein begangenes ahnden, bestrafen, iste dolus malus et legibus erat vindicatus, ut tutela duodecim tabulis, circumscriptio adulescentium lege Plaetoriā; et sine lege iudiciis, in quibus additur EX FIDE BONA, Cic.: facinus nemini lege concessum, sed fortasse adhuc in nullo vindicatum, Cic.: acerrime maleficia, Cic.: peccata, Liv.: quidquid peccatur maiestatis actione vindicandum est, Sen. rhet. – b) v. in alqm, gegen jmd. einschreiten, ahndend verfahren, jmd. bestrafen, fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum, Cic.: vindicandum in eos non manu neque vi, verum quaestionibus, Sall.: in quos eo gravius Caesar vindicandum statuit, Caes. – c) absol. = einschreiten, strafen, nisi vos vindicatis, Cic.: populum hortari ad vindicandum, Sall.

    B) übtr.: a) alqd, einer Sache steuern, etw. ahnden, bestrafen, rächen, fortuita non civium tantummodo, sed urbium damna principis munificentia vindicat, steuert (= ersetzt), Vell. 2, 126, 4. – Ti. Gracchi conatus perditos, Cic.: sociorum (gegen die B.) iniurias, Liv.: iniurias suas manu (durch Mord, Gewalttat), Sall.: offensas ense, Ov.: necem Crassi, Ov. – zugl. m. in u. Abl. der Pers. = etwas an jmd. rügen (tadeln), omnia, quae vindicaris in altero, tibi ipsi vehementer fugienda sunt, Cic. Verr. 3, 4. – b) alqm, α) bl. alqm, Romana tandem se vindicat ira, Claud. 24, 84. – β) alqm ab oder de alqo, an jmd. rächen, se a Pyrrho, Vell. 1, 1, 3: se ab illo, Sen. de ben. 6, 5, 3: se de fortuna praefationibus, Plin. ep. 4, 11, 14: u. passiv, quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur, Flor. 3, 21, 19 (aber Cic. Deiot. 21 Halm se de absente indicare). – / vulg. vendico, Iul. Val. 3, 47. p. 156, 9 K. – Nbf. nach der 3. Konj., vindicit, XII tabb. III, 3 Schoell ( bei Gell. 20, 1, 45).

    lateinisch-deutsches > vindico

  • 9 vindico

    vindico, āvī, ātum, āre (= vim dico, eig. Gewalt androhen; dah.) I) einen Ggstd. gerichtlich in Anspruch nehmen, vindizieren *(vgl. vindiciae a.A.), A) eig.: sponsam in libertatem, Liv.: puellam in posterum diem, ihr die Freiheit v., Liv.: vindicatur Verginia spondentibus propinquis, Liv.: profecti (die Parteien) simul in agrum, de quo litigabatur, terrae aliquid ex eo, uti unam glebam, in ius in urbem ad praetorem deferrent, et in ea gleba, tamquam in toto agro, vindicarent, Gell.
    B) übtr., etw. in Anspruch nehmen, 1) von der Vindizierung bei Eigentumsklagen, etw. als sein Eigentum in Anspruch nehmen, auf etw. Anspruch machen, als mir gehörig-, zustehend fordern, etw. sich zueignen, sich zuschreiben, a) bl. vind.: ortus nostri partem vindicat patria, Cic.: nonnulla ab imperatore miles, plurima vero fortuna vindicat, Nep.: omnia pro suis, Cic.: videor id meo iure quodam modo vindicare, Cic.: Chii suum (Homerum) vindicant, Cic.: alqm caelo (Dat.), in den Himmel versetzen, Plin. pan. 10, 4: v. antiquam faciem, wieder annehmen, Ov. – poet. m. Infin., vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles, Lucan. 8, 675. – b) vind. aa se: decus belli ad se, Liv.: victoriae maiorem partem ad se, Liv. – c) vind. sibi: ceterarum rerum, quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat, Cic.
    ————
    or. 69: constantiae eximiam sibi laudem, Val. Max.: nihil sibi nisi dispensandi potestatem, Sen.: sibi nomen, Quint.: sibi prospera, Tac.: sibi regnum, Iustin.: ubi minimum virium veneris pecuniaeque cupido sibi vindicaverit, Val. Max.; vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 Bd. 2. S. 741.
    2) von der Vindizierung in Freiheitsklagen, a) den, der unfrei ist, als frei in Anspruch nehmen, jmd. aus dem Zustande der Sklaverei u. dgl. in Freiheit setzen, befreien, retten, α) m. in libertatem: vind. in libertatem et a regum et a patrum dominatione, Cic.: v. rem populi in libertatem, Cic.: ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam, Cic.: rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem, Cic. – β) ohne in lib.: te ab eo vindico et libero, Cic.: dura ad saxa revinctam, Ov. – se ad alqm, seine Verbindlichkeiten gegen jmd. erfüllen, ut se aliquando ad suos vindicaret, Cic. Rab. Post. 25. – b) was noch frei, unangetastet, unversehrt ist, in Schutz nehmen, schützen, sicherstellen, bewahren, libertatem, Caes.: rusticis magnam partem cibariorum per hiemem, erhalten, Colum. – gew. m. ab (gegen od. vor) u. Abl., v. alqm a verberibus, ab unco, a crucis terrore, Cic.: alqm a miseriis morte, Cic.: a molestia, a labore, Cic.: domum suam ab solitudine, Cic.: u. so loca a solitudine, Liv.: laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a
    ————
    silentio, Cic. – m. bl. Abl., alqm scelerum suorum suppliciis, vor der Str. bewahren, von der Str. befreien, Iustin. 7, 5, 7: exercitum fame, Curt. 9, 10 (41), 18. – v. Schutzmitteln, capillum a canitie, Plin.: ebur a carie (v. altem Öl), Plin.: corpora a putrescendo (v. Salz), Plin. – u. vind. se ex alqa re, sich gegen etwas sicherstellen, se non modo ex suspicione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone non armis, sed patrimonio suo vindicavit, Cic. Sull. 59.
    II) einem Vergehen durch Inanspruchnahme von Sühne, durch Androhung od. Vollziehung von Strafe steuern, gegen etwas od. jmd. verbietend od. strafend einschreiten, A) eig.: a) v. alqd = einem Vergehen usw. steuern, es verbieten, ein begangenes ahnden, bestrafen, iste dolus malus et legibus erat vindicatus, ut tutela duodecim tabulis, circumscriptio adulescentium lege Plaetoriā; et sine lege iudiciis, in quibus additur EX FIDE BONA, Cic.: facinus nemini lege concessum, sed fortasse adhuc in nullo vindicatum, Cic.: acerrime maleficia, Cic.: peccata, Liv.: quidquid peccatur maiestatis actione vindicandum est, Sen. rhet. – b) v. in alqm, gegen jmd. einschreiten, ahndend verfahren, jmd. bestrafen, fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum, Cic.: vindicandum in eos non manu neque vi, verum quaestionibus, Sall.: in quos eo gravius Caesar vindicandum
    ————
    statuit, Caes. – c) absol. = einschreiten, strafen, nisi vos vindicatis, Cic.: populum hortari ad vindicandum, Sall.
    B) übtr.: a) alqd, einer Sache steuern, etw. ahnden, bestrafen, rächen, fortuita non civium tantummodo, sed urbium damna principis munificentia vindicat, steuert (= ersetzt), Vell. 2, 126, 4. – Ti. Gracchi conatus perditos, Cic.: sociorum (gegen die B.) iniurias, Liv.: iniurias suas manu (durch Mord, Gewalttat), Sall.: offensas ense, Ov.: necem Crassi, Ov. – zugl. m. in u. Abl. der Pers. = etwas an jmd. rügen (tadeln), omnia, quae vindicaris in altero, tibi ipsi vehementer fugienda sunt, Cic. Verr. 3, 4. – b) alqm, α) bl. alqm, Romana tandem se vindicat ira, Claud. 24, 84. – β) alqm ab oder de alqo, an jmd. rächen, se a Pyrrho, Vell. 1, 1, 3: se ab illo, Sen. de ben. 6, 5, 3: se de fortuna praefationibus, Plin. ep. 4, 11, 14: u. passiv, quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur, Flor. 3, 21, 19 (aber Cic. Deiot. 21 Halm se de absente indicare). – vulg. vendico, Iul. Val. 3, 47. p. 156, 9 K. – Nbf. nach der 3. Konj., vindicit, XII tabb. III, 3 Schoell ( bei Gell. 20, 1, 45).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vindico

  • 10 vindico

    vindĭco (on account of a supposed derivation from venum - dico, also written vendĭco), āvi, ātum, 1 (collat. form, acc. to the 3d conj., VINDICIT, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 fin.), v. a. [vim - dico, prop. to assert authority, viz. in a case where legal possession of a thing claimed is refused; hence, transf.], to lay legal claim to a thing, whether as one's own property or for its restoration to a free condition.
    I.
    Lit.: IN. IVS. DVCITO. NI IVDICATVM FACIT AVT QVIS ENDO EOM IVRE VINDICIT, i. e. eum in jure vindicat, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf., on the form of laying claim to disputed personal property, Gai Inst. 4, 16:

    vindicare sponsam in libertatem,

    Liv. 3, 45, 11; cf. id. 3, 48, 5; 3, 46, 7:

    puellam,

    id. 3, 46, 3:

    ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis,

    id. 3, 46, 8.—
    II.
    Transf., in gen. (freq. and class.; cf. assero).
    A.
    To lay claim to as one's own, to make a claim upon, to demand, claim, arrogate, assume, appropriate a thing:

    omnia non Quiritium sed sapientium jure pro suis vindicare,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    videor id meo jure quodam modo vindicare,

    id. Off. 1, 1, 2:

    Homerum... Chii suum vindicant,

    id. Arch. 8, 19:

    ortūs nostri partem patria vindicat,

    id. Off. 1, 7, 22:

    maximam partem quasi suo jure Fortuna sibi vindicat,

    id. Marcell. 2, 6:

    ceterarum rerum quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat,

    id. Or. 19, 69:

    quod neque summi imperatores... sibi umquam vindicare sunt ausi,

    Quint. 1, prooem. §

    14: partem oneris tui mihi vindico,

    Plin. Ep. 6, 32, 2:

    majestatem sibi,

    id. Pan. 42, 1:

    partis sibi aequas potentiae,

    Suet. Tib. 50; id. Tit. 5; Sen. Ira, 3, 30, 3; id. Cons. Helv. 3, 9; id. Q. N. 1, 1, 10; Val. Max. 4, 3, 1; 5, 3, ext. 2; cf. Plin. Pan. 8, 2; Val. Max. 4, 5, 3: iniquissima haec bellorum condicio est; prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Tac. Agr. 27:

    victoriae majore parte ad se vindicatā,

    Liv. 44, 14, 8:

    decus belli ad se,

    id. 9, 43, 14:

    tanta tamen universae Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc.,

    should be maintained, vindicated, Caes. B. G. 7, 76:

    Trasimenum pro Tarsimeno multi auctores... vindicaverunt,

    have adopted, Quint. 1, 5, 13; so id. 1, 5, 26:

    vindicet antiquam faciem, vultusque ferinos Detrahat,

    reassume, Ov. M. 2, 523.— Poet., with inf.:

    vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles,

    Luc. 8, 675.—
    B.
    To place a thing in a free condition.
    1.
    In libertatem vindicare, to set free, to free, emancipate:

    in libertatem rem populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 48:

    ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam,

    id. Brut. 58, 212:

    rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem,

    i. e. to restore, id. Fam. 2, 5, 2:

    Galliam in libertatem,

    Caes. B. G. 7, 1:

    se et populum Romanum in libertatem,

    id. B. C. 1, 22.—
    2.
    To deliver, liberate, protect, defend:

    te ab eo vindico et libero,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    nos a verberibus, ab unco, a crucis terrore neque res gestae neque acta aetas neque vestri honores vindicabunt?

    id. Rab. Perd. 5, 16:

    sapientia sola nos a libidinum impetu et formidinum terrore vindicat,

    id. Fin. 1, 14, 46:

    quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum civem vindicetis?

    id. Fl. 17, 40:

    aliquem a miseriis morte,

    id. Brut. 96, 329:

    a molestiā,

    id. Q. Fr. 1, 4, 2:

    a labore,

    id. Sull. 9, 26:

    domum suam a solitudine,

    id. de Or. 1, 45, 199:

    laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio,

    rescue, id. ib. 2, 2, 7:

    sed ab hac necessitate egregie vos fortuna vindicat,

    Liv. 37, 54, 10:

    corpora a putrescendo (sal),

    Plin. 31, 9, 45, § 98:

    ebur a carie (vetus oleum),

    id. 15, 7, 7, § 32:

    capillum a canitie,

    id. 28, 11, 46, § 164:

    se non modo ex suspitione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone,

    Cic. Sull. 20, 59:

    perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ad suos vindicaret,

    might restore, id. Rab. Post. 9, 25:

    quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides,

    sets free, Ov. M. 11, 213:

    tandem absolutus vindicatusque est (reus),

    Plin. Ep. 4, 9, 1.—
    C.
    With respect to some wrong perpetrated (cf. ulciscor), to avenge, revenge, punish; to take vengeance on any one; make compensation for:

    omnia quae vindicaris in altero, sibi ipsi vehementer fugienda sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 2, § 4:

    maleficium in aliis vindicare,

    id. Sull. 6, 19:

    facinus in nullo etiam,

    id. Verr. 2, 3, 84, § 194:

    dolum malum et legibus,

    id. Off. 3, 15, 61. acerrime maleficia, id. Rosc. Am. 5, 12:

    consensionem improborum supplicio omni,

    id. Lael. 12, 43:

    eam rem quam vehementer,

    id. Quint. 7, 28:

    Ti. Gracchi conatus perditos,

    id. Off. 1, 30, 109:

    necem Crassi,

    Ov. F. 6, 468:

    offensas ense,

    id. Tr. 3, 8, 40:

    fortuita non civium tantummodo sed urbium damna principis munificentia vindicat,

    Vell. 2, 126, 4.— Impers. pass.:

    fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum,

    Cic. Verr. 2, 5, 50, § 133:

    vindicandum in eos,

    Sall. J. 31, 18:

    vindicatum in eos, qui, etc.,

    id. C. 9, 4; cf.:

    in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius, etc.,

    Caes. B. G. 3, 16.—
    2.
    Transf. (after the analogy of ulcisci): vindicare se ab (de) aliquo, to revenge one's self upon one:

    se ab illo,

    Sen. Ben. 6, 5, 3:

    se de fortunā praefationibus,

    Plin. Ep. 4, 11, 14.— Pass.:

    quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur,

    Flor. 3, 21, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > vindico

  • 11 libertas

    lībertās, ātis f. [ liber I \]
    1) свобода, воля (l. civitatis C; defendere libertatem C; dare alicui libertatem Just)
    in libertatem vindicare C, Sl — отпускать на волю, освобождать
    l. caeli Q — открытое место, широкий простор
    2) право (alicui libertatem dare, ut quod velit faciat C; l. muliĕris C)
    3) вольность, самостоятельность, независимость (L Brutus, condĭtor Romanae libertatis L)
    4) влечение к свободе, свободолюбие (innata l. C)
    5) прямота, бесстрашие, смелость ( ingenii Sl)
    6) распущенность, разнузданность (nimia l. in aduiescentiā C); развязность ( multā cum libertate dicere C)

    Латинско-русский словарь > libertas

  • 12 vindico

    vindĭco (vendĭco), āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] réclamer en justice, revendiquer, se faire adjuger provisoirement. [st2]2 [-] revendiquer, réclamer, s'attribuer, s'arroger, chercher à recouvrer. [st2]3 [-] délivrer, défendre, garantir, protéger contre. [st2]4 [-] tirer vengeance de, punir. [st2]5 [-] venger.    - rem publicam in libertatem ex dominatu vindicare: arracher l'État à la tyrannie et lui rendre la liberté.    - in libertatem aliquem vindicare: [ramener qqn vers la liberté] = rendre à qqn la liberté.
    * * *
    vindĭco (vendĭco), āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] réclamer en justice, revendiquer, se faire adjuger provisoirement. [st2]2 [-] revendiquer, réclamer, s'attribuer, s'arroger, chercher à recouvrer. [st2]3 [-] délivrer, défendre, garantir, protéger contre. [st2]4 [-] tirer vengeance de, punir. [st2]5 [-] venger.    - rem publicam in libertatem ex dominatu vindicare: arracher l'État à la tyrannie et lui rendre la liberté.    - in libertatem aliquem vindicare: [ramener qqn vers la liberté] = rendre à qqn la liberté.
    * * *
        Vindico, vindicas, pen. cor. vindicare. Cic. Venger, Prendre vengeance, Punir.
    \
        Mortem vindicare alicuius. Plin. Venger.
    \
        Peccata moribus et iudiciis vindicare. Cic. Punir les faultes par la commune observance et forme de juger.
    \
        Peccatum in altero vindicare. Cic. Punir.
    \
        Vindicare se ab aliquo. Seneca. Se venger de quelcun.
    \
        In posterum diem vindicari. Liu. Avoir la recreance jusques au jour apres ensuyvant.
    \
        Vindicatum est, Impersonale. Cic. In ciues nostros persaepe est seuere ac vehementer vindicatum. Noz citoyens ont esté severement puniz.
    \
        Vindicare. Cicero. Pecunia quae nos a tributis posset vindicare. Delivrer et mettre en liberté.
    \
        Ab interitu vindicare. Plinius iunior. Mettre en seureté de ne point perir.
    \
        A labore vindicare. Cic. Exempter de peiner.
    \
        Ab obliuione et silentio hominum vindicare. Cic. Faire que quelque chose ne vienne en oubli.
    \
        Aliquem a vitiis omnibus vindicare. Cic. Eximer de touts vices et descharger, L'affranchir.
    \
        In libertatem vindicare. Cic. Mettre en liberté.
    \
        Vindicare libertatem. Caesar. Defendre sa liberté, Se remettre en liberté.
    \
        Vindicare se ad suos. Cic. Se rendre sain et sauve en sa maison.
    \
        Vindicare se existimationi hominum. Cic. Se mettre et maintenir en la bonne estime et reputation des hommes.
    \
        Vindica te tibi. Seneca. Pren le loisir de penser à tes affaires. B.

    Dictionarium latinogallicum > vindico

  • 13 libertas

    свобода, вольность: a) естественная, физическая: ferae, in libertate naturali relictae;

    naturalem libert. recipere;

    in nat. lib. se recipere (1. 3 § 2. 1. 5 pr. D. 41, 1. 1. 3 § 14 D. 41, 2);

    b) rражданская свобода как совокупность прав и преимуществ римского гражданина (прот. рабское состояние) б) вооб. (1. 4 pr. D. 1, 5. 1. 64 D. 12, 6. 1. 106. cf. 1. 176 § 1 D. 50, 17. 1. 8 § 2 D. 46, 8. 1. 33 § 1. 1. 39 § 5 D. 3, 3);

    ex possess. servitutis in libert. reclamare (1. 3 § 10 D. 41, 2. 1. 1. 3. 4 D. 40, 13);

    in libert. se asserere (1. 11 § 9 D. 47, 10. 1. 2 § 24 D. 1, 2. 1. 5 § 3 D. 50, 13. cf. I. 11 D. 4, 5); Я) свободa вследствие отпущения раба на волю, отпуск на волю, datio libertatis = manumissio (1. 4 D. 1, 1): vindicta manumitten do ad libert. perducere (1. 32 D. 4, 3);

    libertatem imponere (см. s. 4);

    libertatis causa imposita (см. s. 3. 1. 13 pr. D. 16, 1. 1. 2 § 14. 1. 9 D. 41, 4); особ. отпущение на волю на основании завещания: libertatem dare (testamento), relinquere (1. 23 § 1. 1. 33. 38. 39. 41. 45. 48. 53. 55 D. 40, 4. 1. 26 § 1 D. 40, 5);

    directo - per fideic. dare libertatem;

    lib. directa - fideicommissaria (см.);

    lib. praestita ab herede (1. 47 pr. D. 40, 4. 1. 43 D. 40, 12. 1. 72 § 5 D. 46, 3. 1. un. D. 40, 6. 1. 22 pr. D. 29, 4. 1. 14 § 1 D. 49, 1. 1. 8 § 16 D. 5, 2. 1. 80 D. 50. 16);

    c) освобождение из-под отеческой власти (1. 18 C. 5, 4. 1. un. C. 8, 50. 1. 13 § 4 C. 9, 51);

    d) свобода вещи от сервитута; при погашении сервитута non utendo требует р. право еще usucapio libertatis со стороны хозяина rei servientis: libertatem (servitutis) usucapere;

    usucapio, quae libertatem praestat sublata servitute (1. 6. 7. 32 § 1 D. 8, 2. 1. 18 § 2 D. 8, 6. 1. 4 § 29 D. 41, 3).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > libertas

  • 14 adsero

    1.
    as-sĕro ( ads-, K. and H., Müller), sēvi, situm, 3, v. a., to sow, plant, or set near something (very rare;

    not in Cic.), Agroet. de Orthogr. p. 2274 P.: vites,

    Cato, R. R. 32 fin.:

    vitis adsita ad olus,

    Varr. R. R. 1, 16 fin.:

    vites propter cupressos,

    id. ib. 1, 26: Lenta quin velut adsitas Vitis implicat arbores, * Cat. 61, 102: populus adsita certis Limitibus, * Hor. Ep. 2, 2, 170 (quippe quae vitibus maritaretur, Agroet. l. c.).
    2.
    as-sĕro ( ads-, Ritschl, Fleckeisen, Merk., Halm, Weissenb.), sĕrŭi, sertum, 3, v. a., to join some person or thing to one's self; hence,
    I.
    As a jurid. t. t. (so this word is most freq. found; cf. assertor and assertio).
    A.
    Aliquem manu, in libertatem or liberali causā (also merely manu, and finally absol. adserere), to declare one (a slave) to be free by laying hands upon him, to set free, to liberate:

    adserere manu in libertatem...,

    Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:

    qui in libertatem adserebant,

    Suet. Vit. 10:

    se adserit in libertatem,

    Dig. 47, 10, 11 fin.:

    in iis qui adserantur in libertatem, quia quivis lege agere possit, id juris esse,

    Liv. 3, 45; so,

    in ingenuitatem,

    Suet. Aug. 74:

    se ingenuitati,

    Dig. 40, 14, 2:

    manu eas adserat Suas populares liberali causā,

    Plaut. Poen. 4, 2, 83:

    manuque liberali causā ambas adseras,

    id. ib. 5, 2, 142: si quisquam hanc liberali adseruisset manu, id. Curc. 5, 2, 68:

    ego liberali illam adsero causā manu,

    Ter. Ad. 2, 1, 40: cum in causā liberali eum, qui adserebatur cognatum, suum esse diceret, * Cic. Fl. 17, 40:

    neminem venire, qui istas adsereret manu,

    Plaut. Poen. 5, 6, 11:

    illam a lenone adserito manu,

    id. Pers. 1, 3, 83;

    and transf.: pisces manu adserere,

    id. Rud. 4, 3, 34:

    adserui jam me fugique catenas,

    Ov. Am. 3, 11, 3 Merk.; Suet. Vesp. 3; id. Gram. 21.—
    B.
    Aliquem in servitutem, to declare one to be a slave by laying the hand upon him, to claim as a slave:

    M. Claudio clienti negotium dedit (Ap. Claudius), ut virginem in servitutem adsereret,

    Liv. 3, 44; so Suet. Tib. 2; Liv. 34, 18; 35, 16 fin.
    II.
    After the poets of the Aug. per., transf. from the judicial sphere to common life.
    A.
    (Acc. to I. A.) To free from, to protect, defend, defend against (esp. freq. in Flor. and Suet.):

    habe ante oculos mortalitatem, a quā adserere te hoc uno munimento potes,

    Plin. Ep. 2, 10, 4:

    se ab injuriā oblivionis,

    id. ib. 3, 5, 9:

    liberatae Italiae adsertique imperii nuntius,

    Flor. 3, 3, 19:

    post adsertam a Manlio, restitutam a Camillo urbem,

    id. 1, 13, 19:

    Latini quoque Tarquinios adserebant,

    id. 1, 11, 1:

    Gracchanas leges,

    id. 3, 16, 1:

    easdem leges,

    id. 3, 17, 1; so id. 2, 18, 16; 3, 3, 19; 3, 17, 4:

    dignitatem,

    Suet. Caes. 16 (cf. Caes. B. C. 1, 7, and Suet. Caes. 33:

    defendere dignitatem,

    id. ib. 72:

    tueri dignitatem): senatus in adserendā libertate consensit,

    in the restoring of freedom, Suet. Calig. 60; id. Claud. 10:

    namque adserit urbes sola fames (liberas facit urbes contra dominos, Schol.),

    Luc. 3, 56:

    hoc focale tuas adserat auriculas,

    i. e. guard against the hearing of bad verses, Mart. 14, 142:

    non te cucullis adseret caput tectum (sc. a basiis),

    id. 11, 99.—
    B.
    (Acc. to I. B.) Aliquid sibi, to appropriate something to one's self, to claim, declare it one's own possession: nec laudes adsere nostras, claim not for yourself, etc., Ov. M. 1, 462:

    haec (gaudia) utrāque manu complexuque adsere toto,

    Mart. 1, 16, 9; and (per hypallagen): me adsere caelo, appoint me to the skies, i. e. declare me to be of celestial origin, Ov. M. 1, 761.—In prose, Vell. 2, 60 Runhk.; cf. Val. Max. 4, 4, 4:

    Unus hominum ad hoc aevi Felicis sibi cognomen adseruit L. Sulla,

    Plin. 7, 43, 44, § 137:

    sapientis sibi nomen adseruit,

    Quint. 12, 1, 20:

    sibi artem figurarum,

    id. 9, 3, 64:

    ipse te in alto isto pinguique secessu studiis adseris?

    are you devoting yourself? Plin. Ep. 1, 3, 3:

    dominationem sibi,

    Suet. Oth. 9:

    divinam majestatem sibi,

    id. Calig. 22:

    Gallaeci Graecam sibi originem adserunt,

    Just. 44, 3.—
    C.
    In gen., to maintain, affirm, assert, declare; diabebaioumai, Gloss.:

    non haec Colchidos adserit furorem, Diri prandia nec refert Thyestae,

    Mart. 10, 35:

    Epicharmus testium malis hanc utilissime imponi adserit,

    Plin. 20, 9, 34, § 89, where Jan conjectures ait:

    mollissimum quemque beatum fore adserebant,

    Aur. Vict. Caes. 28, 8; so id. ib. 3, 5:

    non vacat adserere quae finxeris,

    Quint. Decl. 7, 6; Pall. 1, 19, 3; so Veg. 1, 17, 4; 1, 17, 5; 5, 25, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adsero

  • 15 assero

    1.
    as-sĕro ( ads-, K. and H., Müller), sēvi, situm, 3, v. a., to sow, plant, or set near something (very rare;

    not in Cic.), Agroet. de Orthogr. p. 2274 P.: vites,

    Cato, R. R. 32 fin.:

    vitis adsita ad olus,

    Varr. R. R. 1, 16 fin.:

    vites propter cupressos,

    id. ib. 1, 26: Lenta quin velut adsitas Vitis implicat arbores, * Cat. 61, 102: populus adsita certis Limitibus, * Hor. Ep. 2, 2, 170 (quippe quae vitibus maritaretur, Agroet. l. c.).
    2.
    as-sĕro ( ads-, Ritschl, Fleckeisen, Merk., Halm, Weissenb.), sĕrŭi, sertum, 3, v. a., to join some person or thing to one's self; hence,
    I.
    As a jurid. t. t. (so this word is most freq. found; cf. assertor and assertio).
    A.
    Aliquem manu, in libertatem or liberali causā (also merely manu, and finally absol. adserere), to declare one (a slave) to be free by laying hands upon him, to set free, to liberate:

    adserere manu in libertatem...,

    Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:

    qui in libertatem adserebant,

    Suet. Vit. 10:

    se adserit in libertatem,

    Dig. 47, 10, 11 fin.:

    in iis qui adserantur in libertatem, quia quivis lege agere possit, id juris esse,

    Liv. 3, 45; so,

    in ingenuitatem,

    Suet. Aug. 74:

    se ingenuitati,

    Dig. 40, 14, 2:

    manu eas adserat Suas populares liberali causā,

    Plaut. Poen. 4, 2, 83:

    manuque liberali causā ambas adseras,

    id. ib. 5, 2, 142: si quisquam hanc liberali adseruisset manu, id. Curc. 5, 2, 68:

    ego liberali illam adsero causā manu,

    Ter. Ad. 2, 1, 40: cum in causā liberali eum, qui adserebatur cognatum, suum esse diceret, * Cic. Fl. 17, 40:

    neminem venire, qui istas adsereret manu,

    Plaut. Poen. 5, 6, 11:

    illam a lenone adserito manu,

    id. Pers. 1, 3, 83;

    and transf.: pisces manu adserere,

    id. Rud. 4, 3, 34:

    adserui jam me fugique catenas,

    Ov. Am. 3, 11, 3 Merk.; Suet. Vesp. 3; id. Gram. 21.—
    B.
    Aliquem in servitutem, to declare one to be a slave by laying the hand upon him, to claim as a slave:

    M. Claudio clienti negotium dedit (Ap. Claudius), ut virginem in servitutem adsereret,

    Liv. 3, 44; so Suet. Tib. 2; Liv. 34, 18; 35, 16 fin.
    II.
    After the poets of the Aug. per., transf. from the judicial sphere to common life.
    A.
    (Acc. to I. A.) To free from, to protect, defend, defend against (esp. freq. in Flor. and Suet.):

    habe ante oculos mortalitatem, a quā adserere te hoc uno munimento potes,

    Plin. Ep. 2, 10, 4:

    se ab injuriā oblivionis,

    id. ib. 3, 5, 9:

    liberatae Italiae adsertique imperii nuntius,

    Flor. 3, 3, 19:

    post adsertam a Manlio, restitutam a Camillo urbem,

    id. 1, 13, 19:

    Latini quoque Tarquinios adserebant,

    id. 1, 11, 1:

    Gracchanas leges,

    id. 3, 16, 1:

    easdem leges,

    id. 3, 17, 1; so id. 2, 18, 16; 3, 3, 19; 3, 17, 4:

    dignitatem,

    Suet. Caes. 16 (cf. Caes. B. C. 1, 7, and Suet. Caes. 33:

    defendere dignitatem,

    id. ib. 72:

    tueri dignitatem): senatus in adserendā libertate consensit,

    in the restoring of freedom, Suet. Calig. 60; id. Claud. 10:

    namque adserit urbes sola fames (liberas facit urbes contra dominos, Schol.),

    Luc. 3, 56:

    hoc focale tuas adserat auriculas,

    i. e. guard against the hearing of bad verses, Mart. 14, 142:

    non te cucullis adseret caput tectum (sc. a basiis),

    id. 11, 99.—
    B.
    (Acc. to I. B.) Aliquid sibi, to appropriate something to one's self, to claim, declare it one's own possession: nec laudes adsere nostras, claim not for yourself, etc., Ov. M. 1, 462:

    haec (gaudia) utrāque manu complexuque adsere toto,

    Mart. 1, 16, 9; and (per hypallagen): me adsere caelo, appoint me to the skies, i. e. declare me to be of celestial origin, Ov. M. 1, 761.—In prose, Vell. 2, 60 Runhk.; cf. Val. Max. 4, 4, 4:

    Unus hominum ad hoc aevi Felicis sibi cognomen adseruit L. Sulla,

    Plin. 7, 43, 44, § 137:

    sapientis sibi nomen adseruit,

    Quint. 12, 1, 20:

    sibi artem figurarum,

    id. 9, 3, 64:

    ipse te in alto isto pinguique secessu studiis adseris?

    are you devoting yourself? Plin. Ep. 1, 3, 3:

    dominationem sibi,

    Suet. Oth. 9:

    divinam majestatem sibi,

    id. Calig. 22:

    Gallaeci Graecam sibi originem adserunt,

    Just. 44, 3.—
    C.
    In gen., to maintain, affirm, assert, declare; diabebaioumai, Gloss.:

    non haec Colchidos adserit furorem, Diri prandia nec refert Thyestae,

    Mart. 10, 35:

    Epicharmus testium malis hanc utilissime imponi adserit,

    Plin. 20, 9, 34, § 89, where Jan conjectures ait:

    mollissimum quemque beatum fore adserebant,

    Aur. Vict. Caes. 28, 8; so id. ib. 3, 5:

    non vacat adserere quae finxeris,

    Quint. Decl. 7, 6; Pall. 1, 19, 3; so Veg. 1, 17, 4; 1, 17, 5; 5, 25, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > assero

  • 16 Freiheit

    Freiheit, I) das Freisein von Zwang, Beschränkung u. Last übh.: vacuitas. – vacatio (das Freisein von Abgaben und sonstigen Leistungen, z.B. sumptus, mi litiae, laboris). – Fr. von Beschwerden, Schmerz, vacuitas molestiarum, doloris: Fr. von Geschäften, otium; Fr. von Abgaben, vacatio tributorum; immunitas: Fr. vom Kriegsdienste, vacatio militiae: Fr. von Strafe, impunitas (vgl. »Amnestie«). – II) Unabhängigkeit: libertas (sowohl eines einzelnen Menschen als eines Staates, in letzterem Sinne auch libertas communis genannt). – die Fr. liebend, s. freiheitliebend: die Fr. geben, in Fr. setzen, libertatem alci dare, largiri, concedere. alqm in libertatem vocare, vindicare (übh.; vgl. »befreien«); alqm manu mittere (einen Sklaven freilassen): alqm e custodia emittere od. (gewaltsam) eripere (einen Gefangenen aus der Hast entlassen, der H. entreißen): die Fr. wiedergeben, libertatem alci reddere; alqm in libertatem restituere: sich (als Gefangener) in Fr. setzen, e vinculis se expedire. – III) moralische Freiheit, Freiheit des Willens: a) übh.: libertas. – arbitrium liberum od. bl. arbitrium (der freie Wille, die Willkür, zu handeln, wie man will). – potestas liberaod. bl. potestas (die Fr., die jmdm. eingeräumt ist, die Befugnis, sei es durch das Naturgesetz oder durch bürgerliche Gesetze od. durch die Willkür eines einzelnen, gew. mit dem Genet. dessen, worin man Freiheit hat). – licentia (Ungebundenheit). – optio (freie Wahl). – die Fr. des Willens, voluntas libera. – die dichterische Fr., licentia poëtarum oder poëtica; ius poeticum (als Recht). – jmdm. Fr. geben, lassen, zu etc., liberum arbitrium, potestatem, optionem alci dare od. facere; alci licentiamdare; alle mit Genet. Gerundii: den Soldaten zu viel Fr. (d. i. freien Willen) lassen, laxioreimperio milites habere: in einem freien Staate müsse Fr. im Denken und Reden (Fr. der Gedanken und Rede) sein, in civitate libera linguam mentemque liberas esse debere: jmdm. Fr. im Reden und Denken gestatten, concedere, ut liceat alci dicere ac sentire, quae velit. – Fr. haben, zu etc., habere potestatem mit Genet. Gerundii: ihr habt Fr. (freie Wahl), ob ihr etc.... oder ob ihr etc., optio vobis datur, utrum... an etc. – b) Recht, Vorrecht: ius (Recht übh.). – iuspraecipuum (ausschließliches Recht). – IV) ungebundenes, an gewöhnliche Form nicht gefesseltes Wesen: libertas. – licentia (Ungebundenheit); verb. libertas et licentia; licentia libertasque (z.B. vivendi). – allzugroße Freiheit, arrogantia (Anmaßung); procacitas. protervitas (Frechheit u. zwar proc. als Zudringlichkeit, prot. als Rücksichtslosigkeit). – sich die Fr. nehmen, zu etc., licentiam sibisumere od. assumere, auch bl. sibi sumere mit Infin.; audere mit Infin. (es wagen).

    deutsch-lateinisches > Freiheit

  • 17 vindicō (vend-)

        vindicō (vend-) āvī, ātus, āre    [vindex].—In law, to assert a claim to, demand formally, ask judgment for: puellam in posterum diem, i. e. to take charge of under bonds to appear the next day, L.: ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis, L.—To claim as one's own, make a claim upon, demand, claim, arrogate, assume, appropriate omnia iure pro suis vindicare: Homerum Chii suum vindicant: prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Ta.: victoriae maiore parte ad se vindicatā, L.: Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc., should be maintained, Cs.: antiquam faciem, reassume, O.—In the phrase, in libertatem vindicare, to claim for freedom, set free, free, emancipate: in libertatem rem populi: rem p. in veterem dignitatem ac libertatem, i. e. to restore: se et populum R. in libertatem, Cs.—To serve as champion, deliver, liberate, protect, defend, save: te ab eo: nos a verberibus: ab hac necessitate vos fortuna vindicat, L.: perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ac suos vindicaret, might protect: quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides, sets free, O.—To act as avenger, avenge, revenge, punish, take vengeance on, recompense: quo (perfugio), nisi vos vindicatis, utentur necessario: contionibus populum ad vindicandum hortari, S.: quae vindicaris in altero, tibi ipsi fugienda sunt: improborum consensionem supplicio omni: Ti. Gracchi conatūs perditos: necem Crassi, O.: fateor in civīs persaepe esse severe vindicatum: in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, Cs.

    Latin-English dictionary > vindicō (vend-)

  • 18 vindico

    āvī, ātum, āre (ere LXIIT ap. AG) [ vindex ]
    1) заявлять претензию, обращаться с требованием, требовать (по суду) (sibi aliquid C)
    v. aliquem in libertatem C, L — требовать свободы для кого-л.
    aliquis vindicatur spondentibus propinquis L — кто-л. отпускается на свободу на поруки родственников
    aliquis vindicatur in posterum diem L — притязания на чью-л. свободу откладываются до следующего дня
    2) (тж. v. sibi T) присваивать себе (decus belli ad se O; ubi rem meam invenio, ibi vindico Dig)
    3) восстанавливать, вновь принимать ( antiquam faciem O)
    4) (тж. v. in libertatem Cs etc.) отпускать на волю ( aliquem Dig); освобождать (Galliam Cs; virginem ad saxa revinctam O; aliquem ab omnibus vitiis C)
    v. aliquem ex dominatu alicujus in libertatem C — освободить кого-л. от чьего-л. господства
    5)
    а) охранять, оберегать, защищать, спасать (civem a miseriis C; aliquem a verberibus C; aliquem Grajorum armis V)
    laudem alicujus ab oblivione v. C — спасти чью-л. славу от забвения
    6) налагать наказание, наказывать, карать ( maleficia C)
    in aliquem sevēre v. C — строго покарать кого-л.
    v. in aliquem C, Ap — принимать (суровые) меры против кого-л.
    v. mortem alicujus Sl — отомстить за чью-л. смерть
    v. se ab aliquo Sen и de aliquo PJ — мстить кому-л.
    9) требовать, устанавливать
    «Trasimenum» pro «Tarsimeno» v. Q — установить (принять правописание) «Trasimenum» вместо «Tarsimenum»
    10) посвящать, отдавать ( partem noctium studiis Sen)

    Латинско-русский словарь > vindico

  • 19 vindiciae

    vindiciae, ārum, f. (archaist. vindicia, ae, f., XII tabb. XII, 4 Schoell bei Fest. 376, 28. Sen. Sulpicius bei Fest. 376, 26. Gell. 20, 10, 7), (vindico), die von zwei Parteien vor dem Prätor geschehende gerichtliche Inanspruchnahme eines Ggstds., der gerichtliche Anspruch, eig. das Anzeigen von Gewalt, eine symbolische Erklärung, wobei der streitige Ggstd. mit vor den Prätor gebracht wurde (war es ein Grundstück, eine Scholle, so hießen diese auch vindiciae), worauf der Prätor der einen Partei den einstweiligen Besitz zusprach (vindicias dicere secundum alterum eorum, bei Freiheitsklagen immer secundum libertatem, d.h. daß der, dessen Freiheit behauptet wurde, einstweilen frei bleiben sollte), iniustis vindiciis ac sacramentis petere alqd, Cic.: dare vindicias a libertate in servitutem, Cic.: quo (ore) vindiciae nuper ab libertate dictae erant, Cic.: cum vindicias amisisset ipsa libertas, Cic.: decresse vindicias secundum servitutem, Liv.: cedere postulantibus vindicias secundum libertatem, Liv.: dare vindicias secundum libertatem, Liv.

    lateinisch-deutsches > vindiciae

  • 20 gratificor

    grātĭfĭcor, āri, ātus sum    - gratifico [décad]. --- Cassiod. Var. 7, 6 ; Vulg. Eph. 1, 6. [st1]1 [-] intr. avec dat. - se rendre agréable à, faire plaisir à, favoriser, obliger.    - de aliqua re gratificari alicui, Cic. Fin. 5, 42: faire don à qqn en prenant sur qqch.    - odiis Sejani gratificari, Tac. An. 4, 19: servir les haines de Séjan.    - Scipioni gratificari, Liv. 30, 3, 1: être agréable à Scipion [st1]2 - tr. - accorder comme faveur, comme complaisance; faire le sacrifice de.    - populo gratificari et aliena et sua, Cic. Rep. 1, 68: faire largesse au peuple et du bien d'autrui et du sien propre.    - potentiae paucorum decus atque libertatem suam gratificari, Sall. J. 3, 4: sacrifier au pouvoir politique de quelques-uns son honneur et sa liberté.
    * * *
    grātĭfĭcor, āri, ātus sum    - gratifico [décad]. --- Cassiod. Var. 7, 6 ; Vulg. Eph. 1, 6. [st1]1 [-] intr. avec dat. - se rendre agréable à, faire plaisir à, favoriser, obliger.    - de aliqua re gratificari alicui, Cic. Fin. 5, 42: faire don à qqn en prenant sur qqch.    - odiis Sejani gratificari, Tac. An. 4, 19: servir les haines de Séjan.    - Scipioni gratificari, Liv. 30, 3, 1: être agréable à Scipion [st1]2 - tr. - accorder comme faveur, comme complaisance; faire le sacrifice de.    - populo gratificari et aliena et sua, Cic. Rep. 1, 68: faire largesse au peuple et du bien d'autrui et du sien propre.    - potentiae paucorum decus atque libertatem suam gratificari, Sall. J. 3, 4: sacrifier au pouvoir politique de quelques-uns son honneur et sa liberté.
    * * *
        Gratificor, pen. corr. gratificaris, gratificari. Cic. Faire plaisir à aucun et luy favoriser, Faire au gré d'aucun, Luy faire chose aggreable.
    \
        Gratificandi facultas. Cic. Quand on ha povoir et aisance de faire plaisir à autruy.
    \
        Gratificari libertatem suam alicuius potentiae. Sallu. Abandonner sa liberté, et se rendre serf pour avancer autruy.
    \
        Gratificari gratiam. Sallust. Faire plaisir à aucun.

    Dictionarium latinogallicum > gratificor

См. также в других словарях:

  • Libertatem quam peperere — Libertatem quam perperere über dem Rathausportal Libertatem quam peperere, vollständig Libertatem quam peperere maiores digne studeat servare posteritas, mit der Bedeutung: Die Freiheit, die schwer errungen die Alten, möge die Nachwelt würdig… …   Deutsch Wikipedia

  • Beneficium accipere, libertatem vendere est. — См. Заниматься самому продаться …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • quotiens dubia interpretatio libertatis est, secundum libertatem respondendum erit — /kwowsh(iy)enz d(y)iiwbiya intarprateysh(iy)ow libarteytas est, sakandam libarteytam respondendam ehrat/ Whenever there is a doubt between liberty and slavery, the decision must be in favor of liberty …   Black's law dictionary

  • quoties dubia interpretatio libertatis est, secundum libertatem respondendum erit — /kwowshiy(iy)z d(y)uwbiya intarprateysh(iy)ow libarteytas est, sakandam libarteytam respondendam est/ Whenever the interpretation of liberty is doubtful, the answer should be on the side of liberty …   Black's law dictionary

  • Quotiens dubia interpretatio libertatis est, secundum libertatem respondendum erit — Whenever the construction or interpretation of liberty is in doubt, it shall be resolved in favor of liberty …   Ballentine's law dictionary

  • MANUMISSIO — origo et allectio seu adoptio in cives, olim cives fecit. Tribus autem modis servos manumitti consuevisse. Suetonius, Interpres Topicorum Ciceronis, affirmat: Aut, si quis, consentiente vel iubente Dominô, nomen suum in censum detulisset: aut… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • liberté — Liberté, et franchise de parler, et vivre comme on veut, Libertas. Liberté accoustumée, Tradita atque inculcata libertas. La liberté qu on a de ses ancestres, et en laquelle on a esté nourri, Tradita atque inculcata libertas. La liberté est… …   Thresor de la langue françoyse

  • INGENUITATIS Jura — assertis in libertatem ac manumissis olim non statim conferebantur, sed alio actu legitiivo opus erat, quo iura haec manumissi, consequerentur et natalibus restituerentur, l. tit. Cod. de iure aur. annul. et de natal. restit. Vide infra ubi de… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Liste lateinischer Phrasen/L — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V Inhaltsverzeichnis 1 …   Deutsch Wikipedia

  • COLLIBERTI — dicuntur in Iure Civili, qui ab eodem domino seu patrono, cuius servi fuerant, libertate donati sunt. Apud Francos vero, nec inter omnino libros, nec inter omnino servos, censebantur, sed mediam inter utrosque conditionem tenentes, ad hos tamen… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • COMMENDATI — apud Recentiores, dicuntur Liberti, qui Patroni, seu Manumissoris patrocinio post libertatem impetratam se commendabant. Quippe per Chartam ingenuitatis, servô in libertatem assertô, facultas dabatur, seu Ecclesiae, seu alterius cuiusdam, qui… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»